Ներկայացնում ենք ԱԺ նախկին պատգամավոր, վերլուծաբան Արման Աբովյանի հոդվածը․
Ինչպես հայտնի է, Հայաստանում դրամաշնորհային ծրագրերի իրականացմամբ զբաղվող արտասահմանյան կազմակերպությունների գործնեության ընթացքում կրթության ոլորտը գտնվում է ամենաառանցքային տեղում։ Եթե ավելի մանրամասն,ապա գրեթե բոլոր կազմակերպությունները այս կամ այն կերպ կապված են կրթության ոլորտում բազմազան և երկարաժամկետ ծրագրերի հետ: Որպես օրինակ կարելի է հիշել արևմտյան դրամաշնորհային կազմակերպությունների գործունեությունը, ինչպիսիք են USAID-ը և “Open Society” — ն (Սորոսի հիմնադրամը), որոնք վերջին տասը տարիների ընթացքում հայկական ՀԿ-ների միջոցով Հայաստանում իրականացրել են ավելի տասնյակ միլիոնավոր դոլարների կրթական ծրագրեր։ Արևմտամետ ՀԿ-ները հիմնական շեշտը դրել են Հայաստանի տարբեր դպրոցներում դասարանների և լսարանների վերանորոգման համար դրամաշնորհների տրամադրմանը և աշակերտների, ուսանողների և դասախոսների համար տարաբնույթ “կրթական սեմինարների” անցկացման վրա: Բայց կա մի շատ կարեւոր նրբերանգ. Համեմատական վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ, օրինակ, դպրոցների վերանորոգման համար հատկացված գումարները փոքր ցուցանիշ են զբաղեցնում ընդհանուր “թվերի” մեջ և համեմատելի են վերը նշված ֆոնդերի գովազդային ծախսերի հետ ‘ իրենց գործունեությունը PR անելու համար: Իսկ իմնական գումարները հատկացվում էին արևմտամետ ՀԿ-ների կողմից հիմնականում այսպես կոչված “թրենինգների” համար, որտեղ ուսանողներին, աշակերտներին, մանկավարժներին և դասախոսներին ներշնչվում էին նեո-լիբերալ գաղափարներ (ԼԳԲՏ օրակարգ, Հայաստանի պատմության վերանայում, արևմտյան արժեքների քարոզչություն): Այսինքն , իրենց գործնեության հիմնական նպատակը հանդիսանում էր, ոչ թե կրթական համակարգի բարելավման գործընթացը այլ մատաղ սերնդի “դաստիրակումը” համաձայն լիբերտարիական գաղափարախոսության ամենա անընդունելի թեզերի ներքո։ Ի տարբերություն արևմտյան կազմակերպությունների, հիմնադրամներն ու կազմակերպությունները , որոնք ներկայացնում են Եվրասիական վեկտորը, հիմնական շեշտը դնում են “խելացի դպրոց”ծրագրի շրջանակներում նորագույն տեխնոլոգիաներով ուսումնական հաստատությունների գերժամանակակից ուսումնական սարքավորումներով դպրոցների հագեցման ուղղությամբ և հիմնանորոգման լայնածավալ նախագծերի վրա: Որպես օրինակ դիտարկենք ռուսական “Եվրասիա” ԱՈԿ-ի գործունեությունը, որի դրամաշնորհային ծրագրերն ու թրեյնինգները մանկավարժական կազմի և դպրոցականների/ուսանողների համար չեն կրում որևէ քաղաքական բաղադրիչ, այլ աշխատում են բացառապես դասախոսական կազմի որակավորման բարձրացման և աշակերտների/ուսանողների շրջանում գիտելիքների, ավանդական արժեքների, ազգային ինքնության պահպանման և եվրասիական աշխարհատարածքի ժողովուրդների ընդհանուր հիշողության վերականգնման ուղղությամբ: Չնայած կրկնենք, որ իհարկե, ուսումնական հաստատությունների հրատապ կարիքները չեն մնում առանց ուշադրության նույն “Եվրասիա” ԱՈԿ ի կողմից: Օրինակ, “Եվրասիական լիցեյ” ծրագրի շրջանակներում Ղրղզստանի Հանրապետությունը ստացել է 100 ժամանակակից դպրոցական ավտոբուս “Եվրասիա”ՈԱԿ-ից ։ Ավտոբուսները նախատեսված են Ղրղզստանի հեռավոր շրջաններում երեխաների անվտանգ և հարմարավետ ուղևորությունների համար դեպի դպրոց։ Ի դեպ, ծրագրի նպատակը ոչ թե մեկանգամյա օգնությունն է, այլ “Եվրասիական ճեմարան”նախագծի շրջանակներում ուսումնական կենտրոնների ձևավորումը: “Եվրասիա” ՈԱԿ-ի գործնեության շրջանակներում վերը նշված ծրագրի իրականացումը ենթադրում է լայնածավալ օգնության տրամադրում ուսումնական հաստատություններին.։ Այս նախաձեռնության համաձայն, վերանորոգվում են ուսումնական շենքերը, ներդրվում են ուսուցման ժամանակակից մեթոդներ, կազմակերպվում են ուսուցիչների պրակտիկա և կրթաթոշակային ծրագրեր: Ինչպես հայտնի է, “Եվրասիա” ՈԱԿ-ը Հայաստանում ծավալել է աննախադեպ ակտիվություն ՝ ամենադրական իմաստով և վերը նշված չափանիշների և ծրագրերի շրջանակներում ՀՀ կրթության, գիտության, սպորտի և երիտասարդության նախարարությանը առաջարկել է հայկական դպրոցների վերանորոգման, գերժամանակակից սարքավորումներով հագեցման, աշակերտների և դասավանդողների համար հատուկ կրթաթոշակների ծրագիր, ինչը, անշուշտ, օբյեկտիվորեն խիստ անհրաժեշտ է հայկական դպրոցների և այլ ՀՀ գործող կրթական հաստատությունների համար: